اختلال نقص توجه – بیش‌فعالی (ADHD) یکی از اختلالاتی است که معمولا در کودکان تشخیص داده می‌شود. ADHD یک بیماری مادام‌العمر است اما علائم آن با گذشت زمان تغییر پیدا می‌کند، این بیماری در عملکرد بزرگسالان نیز اختلالاتی ایجاد می‌کند. چون اخیرا یک مقاله درمورد این بیماری برای سایت برآیند نوشتم ( در برآیند بخوانید: اختلال نقص توجه – بیش فعالی چیست؟) این کنجکاوی در من به وجود آمد که افراد دارای ADHD چطور مطالعه می‌کنند؟ یا کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش‌فعالی چطور درس می‌خوانند؟ به‌همین دلیل کمی در سایت‌های روانشناسی جستجو کردم و قصد دارم نتایج جستجوی خود را در ادامه برای شما بازگو کنم.
اختلال نقص توجه – بیش فعالی (ADHD) و چالش در مطالعه و درس خواندن
ADHD یک اختلال عصبی است که بعضی اوقات می‌تواند مطالعه کردن را برای فرد بسیار دشوار کند. این مشکل ممکن است هم در بزرگسالان وجود داشته باشد و هم در کودکان. افراد مبتلا به ADHD معمولا در تمرکز کردن روی مطالب با مشکل مواجه می‌شوند در نتیجه درک و حفظ اطلاعات برای‌شان چالش بر‌انگیز خواهد بود.
وجود این چالش‌ها در مطالعه کردن ممکن است برای افراد مبتلا به این اختلال بسیار نا‌امید کننده باشد، زیرا این افراد احساس خواهند کرد هیچ وقت در مدرسه یا محل کار آن‌طور که باید موفق نخواهند بود. اما استراتژی‌های آزمایش شده و واقعی برای کمک به غلبه‌بر مشکلات خواندن وجود دارد که این افراد می‌توانند از آنها استفاده کنند.
استراتژی‌هایی برای مقابله با مشکلات خواندن در کودکان مبتلا به ADHD
ADHD درک مطلب از طریق خواندن را با مشکل مواجه می‌کند. خواندن نقش مهمی در زندگی کودکان به‌ویژه در مدرسه دارد و روی نمرات و عزت نفس‌شان تاثیر می‌گذارد. رویکرد‌های درمانی برای کاهش و مدیریت این اختلال وجود دارد. اما می‌خواهیم بدانیم از چه استراتژی‌هایی می‌توان برای مقابله با این مشکل کمک گرفت؟
- با هم خواندن.
- به‌حداقل رساندن حواس‌پرتی‌های خارجی.
- مطالعه کتاب‌هایی که کودک از موضوعاتش لذت می‌برد.
- تکنیک‌هایی مانند خط کشیدن زیر مطالب یا هایلایت کردن.
- پرسیدن سوال هنگام خواندن.
- یادداشت برداشتن.
این استراتژی‌ها باید مورد آزمایش قرار بگیرد تا متوجه شویم که کدام یک برای کودک مناسب است.
استراتژی‌هایی برای مقابله با مشکلات خواندن در بزرگسالان مبتلا به ADHD
مطالعه زمانی موثر خواهد بود که ما آنچه را مطالعه کرده‌ایم درک کنیم و به‌یاد بیاوریم. با اینکه تحقیقات زیادی در زمینه تاثیر ADHD روی مطالعه بزرگسالان انجام نشده است اما شواهد وجود برخی مشکلات در خواندن را در این افراد نشان می‌دهد. برای مثال غرق شدن در افکار خود هنگام مطالعه، حواس پرتی بر اثر عوامل خارجی به‌ویژه زمانی که در حال مطالعه یک کتاب غیرجالب یا خسته‌کننده هستند. گم کردن خطی که در حال مطالعه بودند، فراموش کردن موضوع اصلی متنی که در حال مطالعه آن بودند، رد کردن و پریدن از روی کلمات و به‌راحتی دچار احساس خواب‌آلودگی شدن موقع مطالعه از جمله مشکلاتی هستند که در افراد بزرگ‌سالی که دچار ADHD هستند مشاهده شده است.
اما این افراد از چه روش‌هایی می‌توانند استفاده کنند تا مطالعه موثری داشته باشند و آنچه را که می‌خوانند به‌یاد بیاورند؟
- با صدای بلند کتاب خواندن. این روش مطالعه ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد اما باعث می‌شود که تمرکز فرد برای خواندن هر کلمه بیشتر شود.
- قدم زدن در هنگام مطالعه. این استراتژی کمک می‌کند که فرد روی صفحه کتاب و کلمات تمرکز کند و به راحتی در افکار درونی خود غرق نشود یا توجه خود را از دست ندهد.
- استفاده از زمان‌های استراحت کوتاه برای حرکت کردن.
- استفاده از کتاب‌های صوتی یا خواندن کتاب توسط شخص دیگر برای فرد. این روش برای افرادی که از طریق گوش دادن بهتر یاد می‌گیرند می‌تواند بسیار مفید باشد.
- استفاده از نسخه‌ی کاغذی به جای کتاب‌های دیجیتال. محققان دریافته‌اند که درک مطلب هنگام خواندن یک کتاب فیزیکی در مقابل یک کتاب الکترونیکی بهتر است.
- صحبت کردن در مورد آنچه که به‌تازگی مطالعه شده است با یک دوست. اگر دوستی در دسترس نبود فرد می‌تواند با صدای بلند با خودش صحبت کند.
- استفاده از ماژیک هایلایتر برای نشانه‌گذاری کردن نکات مهم. استفاده از این روش در یادآوری نکات اصلی و همچنین متمرکز ماندن روی متن موثر است.
- یادداشت‌برداری هنگام مطالعه و سپس خلاصه کردن و بیرون کشیدن موضوعات اصلی.
- استفاده از یک نشانک یا خط‌کش برای گم نکردن خطوط کتاب.
- تقسیم کردن متن به قسمت‌های کوچک‌تر و استراحت بین آنها و پاداش دادن به‌خود در پایان هر قسمت.
- بهینه‌کردن محیط برای مطالعه. شخص در صورت امکان می‌تواند محیطی که می‌خواهد در آن مطالعه کند را مطابق میل خود تغییر دهد تا در آن احساس راحتی کند.
- از بین بردن عوامل حواس پرتی. مانند بی‌صدا کردن گوشی تلفن همراه و…
- مطالعه در زمان مناسب. مثلا هنگامی که فرد از قبل خسته و خواب آلود است زمان مناسبی برای مطالعه نیست.
- استفاده از یک برگ کاغذ برای نوشتن افکار خود. فرد می‌تواند افکاری که هنگامی مطالعه به سراغش می‌آید را به‌جای به‌خاطر سپردن یادداشت کند تا بعد از مطالعه آنها را پی بگیرد.
- دوباره خواندن. دوباره خواندن یک متن نه‌تنها باعث می‌شود که فرد محتوا را بهتر درک کند و به‌خاطر بسپارد بلکه باعث می‌شود نکاتی که ممکن است جا انداخته باشد را شناسایی کرده و بخاطر بسپارد.
روش‌های ذکر شده در این نوشته در بسیاری از موارد کارایی دارند. برای مطالعه بهتر و موثرتر فرد باید تکنیک‌های مختلفی را آزمایش کند و تکنیک‌هایی که بیشتر با وی سازگاری دارد را انتخاب کند. ADHD یک بیماری مادام‌العمر ولی قابل کنترل است. افرد به کمک پزشکان، خانواده، دوستان و البته تلاش خودش می‌تواند بسیاری از علائم و چالش‌های این بیماری را کنترل و مدیریت کند.